Kaçak yapılaşma inşaat sektöründe hemen her yerde karşılaşabileceğimiz bir sorundur. Peki bu kaçak yapı nedir ? Kaçak yapı, devlet izni ve yapı ruhsatı olmadan inşaatı veya verilen iznin dışına çıkılan kat sayısı için kullanılan yapılara denir. Ruhsatsız olarak arazi üzerine izinsiz inşaat yapılması veya ruhsatlı olup sunulan projenin dışında farklı bir inşaatın yapılması durumunda ve devletin ise bu kaçak yapıyı fark etmesi durumunda inşaat yapan ve yaptıran kişiye ceza uygulama sürecine gidilmektedir. Bu cezaya ise kaçak yapı cezası denir. İnşaat yapmak isteyen kişi ya da firmalar mutlaka temel atma öncesi izin almaları yani inşaat ruhsatını çıkarmaları gerekmektedir. Aksi halde inşaat için kaçak yapı cezası uygulamasına gidilerek ceza süreci ve bina için ayrıca yıkılma kararı uygulanmaktadır.
Kaçak Yapı Nasıl Anlaşılır?
Bir binanın kaçak olup olmadığını anlamak için öncelikle binanın yapım işlemleriyle ilgili belediyede kaydının olup olmadığına bakılması gerekmektedir. Ruhsatsız olarak yapımına başlanan inşaatın belediye yetkilileri tarafından tespit edilmesi veya şikâyet alması halinde doğrudan inşaatın durdurulması kararı yürürlüğe girmektedir. Bu durum ruhsatlı olan inşaatlarda da aynı şekilde geçerlidir. Ruhsatlı bir binanın gerekli izinlerinin nasıl alındığı ve verilen proje ile yapılan çalışmaların birbiriyle örtüşüp örtüşmediği kontrol edilmektedir. Projeye uygun olmaması durumunda ise mevzuat dışına çıkıldığı için ruhsatlı bile olsa inşaatın durdurulmasına karar verilir.
Kaçak Yapı Cezası Ödenmezse Ne Olur?
Peki, kaçak yapı cezası ödenmezse ne olur ? Kaçak yapı cezası maddi olmakla birlikte kaçak yapılan yapının yıkımına tabi tutması işlemidir. Kaçak yapı cezası işlendiğinden itibaren ödenmemesi durumunda, devlet yaptırırım yetkisini kullanmaktadır. Eğer kaçak yapı cezası ödenmez ise ve inşaat alanı aktif olarak yaşama açık olarak kullanılıyorsa inşaat sahibi ya da firma sahibi ilk olarak ceza miktar artırımına sonrasında ise hapis cezasına tutulmaktadır. Hapis cezasının süresi, kaçak yapının cezasına göre 1 ila 5 yıl arasında olmaktadır.
Kaçak Yapılar Nasıl İmara Uygun Hale Getirilebilir?
Peki kaçak yapılar nasıl imara uygun hale getirilebilir? Kaçak yapılar ruhsata bağlanarak imara uygun hale getirilebilmektedir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre; kaçak yapı yapıldığının ilgili yönetim birimince belirlenmesi, uygulama sorumlusunca saptanarak bildirilmesi ya da bir biçimde kaçak yapı yapıldığının öğrenilmesi üzerine, ilgili belediye ya da il özel yönetimlerince, o andaki yapım durumu saptanmakta ve yapı mühürlenip yapımı durdurulmaktadır. Durdurma, yapı durdurma tutanağının yapı yerine asılmasıyla, yapı sahibine bildirilmiş sayılmaktadır. O günden itibaren en çok bir ay içinde, yapı sahibi, yapısını yapı ruhsatına uygun duruma getirerek ya da yapı ruhsatı alarak, belediyeden ya da il özel yönetiminden mühürün kaldırılmasını talep edebilmektedir.