2024 Kiracı Hakları/Kontratsız Kiracı Hakları

Ev sahipleri ve kiracılar Türk Borçlar Kanunu tarafından korunur. Kiracının hakları, konutun durumuna ve sözleşmeye göre bazı değişiklikler görse de her durumda geçerli bazı haklar mevcuttur. Bunun yanı sıra kontratsız kiralama durumları ile sıklıkla karşılaşılabilir. Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde tüm kira anlaşmalarının yazılı olması zorunlu değildir. Tarafların belli şartlar üzerinde anlaştığını kanıtlandığı takdirde mahkeme bunu bir sözleşme olarak kabul eder. Böylece kişinin kiracı hakları kanun önünde koruma altına alınmış olur. Bu konuda yazılı sözleşmeler, ispat kolaylığı açısından çok daha avantajlıdır.

Taraflar arasında çıkan herhangi bir anlaşmazlık durumunda kişilerin kiracı hakları konusunda bilgi sahibi olması büyük bir önem taşır. Çünkü kiracı hakları danışma hattı gibi bir uygulama olmadığından kiracıların hakları konusunda kendilerinin bilgi sahibi olması gereklidir. Aynı zamanda kiracı hakları sayesinde evde yaşanan herhangi bir soruna karşı nasıl bir reaksiyon alman gerektiği konusunda bilgi sahibi olabilirsin. Bundan dolayı kiralık daire ilanları arasından seçim yaparken ev sahibinin koyduğu şartları ve senin bu bağlamda sahip olduğun hakları detaylı bir şekilde bilmen gereklidir. Kiracının ev satışında, kira yükselmesinde ve daha pek çok durumda sahip olduğu haklar ile ilgili merak ettiğin her şeyi yazının devamında bulabilirsin.

2024 Kiracı Hakları Nelerdir?

Kiracı hakları yapılan bazı sözleşmelere göre değişiklik gösterebilir. Bundan dolayı İstanbul, Bursa, Kocaeli ya da İzmir kiralık daire ilanlarına göz atarken ev sahibinin sunduğu şartları detaylı olarak incelemelisin. Gayrimenkul ve kira artışları göz önüne alındığında pek çok kiracı yasal haklarını önceden bilmek ister. Kiracı hakları 2024 yılında güncellendiği şekliyle şu şekilde sıralanabilir;

· Kiracısı olduğun evi kullanmana engel olan bir durum varsa kira sözleşmesi içerisinde bu sorunun giderilmesini talep edebilirsin.

· Ev sahibi tarafından kiracı olduğun evden geçerli bir tahliye sebebi olmadığı müddetçe çıkarılamazsın.

· Kiracı olduğun evin sana geç teslim edilmesi sonucunda ev sahibinden zararını talep edebilirsin.

· Ev sahibinin sözleşmende belirtilen anlaşmaları yerine getirmemesi durumunda kira sözleşmeni feshedebilirsin.

· Kiraladığın konutta yapılan tamir ve düzenleme gibi işlemlerin ücretini ev sahibinden talep edebilir ya da kiradan düşebilirsin.

· Yapılan sözleşmenin bitmesi neticesinde verdiğin depozitoyu ev sahibinden geri alabilirsin.

Bunların yanı sıra bazı özel durumlar için kiracıların farklı hakları bulunur. Kentsel dönüşüm kapsamında kiracı olduğun konutun yıkılması gerekebilir. Bu durumda kentsel dönüşüm kiracı hakları kapsamında konutunu 60 gün içinde boşaltman istenir. 30 günü aşmamak şartıyla dilersen bu süreyi uzatabilirsin. Bunun yanı sıra depremde kiracı hakları kapsamında yer alıyorsan kirayı ödememe, zararın için ev sahibine dava açma gibi hakların da mevcut.

2024 Sözleşmesiz Kiracı Hakları

Kira sözleşmelerinin yasalar gereği yazılı olması zorunlu değildir. Kiracı olduğunu bir şekilde kanıtladığın takdirde tüm haklarından yararlanabilirsin. Aynı zamanda daha önceki 1 yıllık sözleşmesi bittiğinde kiracı hâlâ konut içerisinde ikamet ediliyorsa yenisi yapılmadığı takdirde eski kontratın geçerliliği devam eder. Kontratsız kiracı hakları Türk Borçlar Kanunu tarafından belirlenen haklar ile aynıdır. Kontratı olmayan kişinin kira bedeli belli olmasa dahi, yapılan anlaşmalar gereği karar kılınan fiyat geçerlidir.

Bedelin ödenmediği durumlar ev sahibinin kiracıyı dava etme hakkı bulunur. Fakat ödenen kiranın karşılığını almadığını taktirde sen de bu durumdan şikâyetçi olabilirsin. Kiracı olarak konutu dilediğin gibi kullanabilirsin. Ayrıca kiralanan evde tamir edilmesi gereken herhangi bir durum olduğunda olası ayıbın giderilmesini talep edebilirsin. Şahit göstererek veya banka dökümlerini kullanarak kontratın olmasa bile kiracı olduğunu rahatlıkla kanıtlayabilir ve haklarından yararlanabilirsin.

5 ve 10 Yılı Dolduran Kiracı Hakları

Kira sözleşmesi yasalar karşısında hem seni hem ev sahibini korur. Genellikle bir yıl ve daha uzun süreli yapılan sözleşmeler, istenildiği zaman karşılıklı olarak feshedilebilir. Fakat 5 yılı bitiren sözleşmelerde kiracılar daha farklı haklara sahip olur. 5 yılını dolduran kiracının hakları şu şekilde sıralanabilir;

· Ev sahibi sözleşmeyi feshetmek için yasalar tarafından kabul gören sebepleri göstermek zorundadır. Seni kendi isteği doğrultusunda evden çıkaramaz.

· Kira fiyatında olası bir değişiklik meydana geldiğinde ev sahibi bunu en az 15 gün gün öncesinden sana bildirmelidir. Aynı zamanda son 5 yılın kira oranları hesaplanarak yasalar gereği belirlenen yüzdelik kadar zam yapılabilir.

Bunun yanı sıra 10 yıllık sözleşme sahibi olanların bazı özel hakları mevcuttur. 10 yıllık kiracının hakları şu şekilde sıralanabilir;

· Aynı evde 10 yılı tamamlayan kiracılar, ev sahibine herhangi bir gerekçe belirtmeden kira sözleşmesini feshedebilir.

· Ev sahibi, 10. yılın tamamlanmasına son 3 ay kala gerekçe göstermeden kira sözleşmesini feshetme hakkında sahiptir. Bu durumda kiracı olarak sözleşmenin 10.yılı dolar dolmaz karşı dava açabilirsin.

Ev Sahibinin Kiracıyı Evden Çıkarma Hakkı Bulunuyor mu?

Ev sahibi ile kiracı arasında yapılan sözleşme 10 senelik değilse sözleşmenin feshi için belli nedenlerin gösterilmesi zorunludur. Bu noktada kirayı ödememen veya konuta özensiz davranman ev sahibinin sözleşmeyi feshetmesi için geçerli nedenler arasında sayılabilir. Bunun yanı sıra ev sahibinin ya da birinci dereceden yakın bir akrabasının aynı ilçede yaşayabileceği başka bir evi yoksa sözleşmeyi feshederek sizi evden çıkarma hakkı bulunur.

Ayrıca konutun deprem dolayısıyla yıkılması veya kentsel dönüşüm kapsamında yeniden inşa edilecek olması kira sözleşmeni feshedebilecek durumlardandır. Sözleşmenin gereklerinin yerine getirilmemesi ev sahibinin kontratı feshetmesi için gerekli nedenler arasındadır. Örnek vermek gerekirse aidatı ödememe, çevreye rahatsızlık vermek ve konutta yer alan eşyalara zarar verme gibi durumlar sözleşme feshi için haklı sebepler arasında sayılabilir.

Kira Artışına Karşı 2024 Kiracı Hakları

Kira oranı, ev sahibi tarafından belirlenir ancak sözleşme yenilenmesi durumunda olası kira artışı konusunda kullanabileceğin bazı hakların bulunur. Kira artışının yapılacağı ay için TÜFE tarafından açıklanan oran ne kadar ise ev sahibi eski kiranın üzerine sadece bu kadar zam yapabilir. Örneğin 1000 TL kira bedelin varsa ve ilgili ay için alınan TÜFE oranı %10 ise kirana en fazla 100 TL zam yapılabilir.

Aksi bir durumda gerekli belgeler ile ev sahibini şikâyet edebilirsin. Bu yasa sayesinde hem emlak ekonomisinin stabil tutulması hem kiracının zorlanmaması sağlanır. TÜFE tarafından açıklanan oran aydan aya değişiklik gösterebilir, bundan dolayı zam dönemlerinde araştırma yaparak ilerlemek daha faydalıdır.

Ev Satışında Kiracının Hakları

Bazı durumlarda ev sahibi, içerisinde kiracı varken konutunu satılık daire ilanları arasına koyabilir. Böyle bir olayda konutun satılmasını yasalar gereği engelleyen bir durum yoktur. Fakat kiracı olarak sahip olduğun hakları kullanabilirsin. Eğer konutu satın alan yeni kişinin aynı şehirde ikâmet edeceği başka bir mülkü yoksa ya da evde birinci derece yakın akrabalarından biri yaşayacaksa mevcut kiracının yaklaşık bir ay içinde daireyi boşaltması gerekir. Bu aşamada gidebilecek başka yerin yoksa ve konutu boşaltmak istemiyorsan ev sahibine karşı dava açabilirsin.

Ev sahibinin seni çıkarmak için geçerli bir nedeni yoksa satılan evde kiracı hakları gereği ne zaman evi boşaltacağını kendin seçebilirsin. Yeni ev sahibi ise satın alma işlemlerinden 6 ay sonra sana dava açabilir. Oturduğu ev satılan kiracının hakları arasında yer alan itiraz davası için 6 ayın geçmemesine dikkat etmek önemli.